Hafta Sonu Sokağa Çıkma Yasağı ve Telafi Çalışması

Ülkemizde COVİD-19 Salgını ile mücadele için alınan önlemler kapsamında 11–12 Nisan 2020 tarihlerine denk gelen hafta sonunda 30 Büyükşehir ve Zonguldak İlinde sokağa çıkma yasağı uygulanmıştır.

Sokağa çıkma yasağı, fırın, eczane, akaryakıt vb. sınırlı sayıdaki işyerleri dışında tüm işletmeleri kapsayacak şekilde getirilmiştir.

Çalışma mevzuatını düzenleyen hükümlere göre haftalık çalışma gün sayısının gün olarak kabul edilmesi (cumartesi gününün de iş günü sayılması) ve Ülkemizde özel sektöre ait İşletmelerinin büyük bölümünde cumartesi günleri de çalışılıyor olması nedeniyle hafta sonu uygulanan sokağa çıkma yasağı kapsamında çalışanların işe gelemedikleri cumartesi gününün çalışma mevzuatı açısından nasıl değerlendirileceği tartışması ortaya çıkmıştır.

Sokağa çıkma yasağına ilişkin genelge ile yapılan düzenlemede mevzuata iş günü kabul edilen ve çalışılan cumartesi günü için özel bir hüküm belirtilmediği için 13 Nisan 2020 tarihi itibariyle yürürlükte olan mevcut İş Kanunu ve ilgili yasal düzenlemelere göre Firmamızca yapılan değerlendirmelere aşağıda yer verilmiştir.

I – Telafi Çalışması

İş Kanununun 64 üncü maddesinde:

Zorunlu nedenlerle işin durması, ulusal bayram ve genel tatillerden önce veya sonra işyerinin tatil edilmesi veya benzer nedenlerle işyerinde normal çalışma sürelerinin önemli ölçüde altında çalışılması veya tamamen tatil edilmesi ya da işçinin talebi ile kendisine izin verilmesi hallerinde, işveren dört ay içinde çalışılmayan süreler için telafi çalışması yaptırabilir. (Ek cümle:25/3/2020-7226/43 md.) Cumhurbaşkanı bu süreyi iki katına kadar artırmaya yetkilidir. Bu çalışmalar fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma sayılmaz

hükmü yer almaktadır. İçişleri Bakanlığı tarafından yayımlanan genelge ile hafta sonu için getirilen sokağa çıkma yasağının, kanun maddesinin başında yer verilen “zorunlu nedenler” kapsamında kabul edilmesi gerektiği kanaatindeyiz. Sokağa çıkma yasağı ile İşletmenin/İşverenin iradesi dışında ve öngöremediği bir sebeple normal zamanlarda çalışılan cumartesi günü iş durmuştur.

!!! Bu nedenle çalışılamayan cumartesi günü için, İş Kanununa Göre Çalışma Süreleri Yönetmeliğinin 7 nci maddesi gereği, telafi çalışmasının nedeninin (zorunlu nedenle işin durması) ve telafi çalışmasının hangi tarihte yaptırılacağının çalışanlara bildirilmesi gerekmektedir. Bu bildirimin yazılı yapılması daha doğru olacaktır. Telafi çalışmasının günde 3 saatten fazla olamayacağı ve telafi çalışmasıyla birlikte günlük çalışma süresinin 11 saati geçemeyeceği unutulmamalıdır.

II – Çalışana İzin Verilmesi

Sokağa çıkma yasağı ilan edilen hafta sonu içinde yer alan ve normal zamanda çalışılan cumartesi günü için yukarda önerilen Telafi Çalışması seçeneğinin İşletme tarafından uygulanmaması ve çalışana izin verilmek istenmesi durumunda ise

► Çalışanın çalıştığı süre bakımından hak ettiği ve henüz kullanmadığı ücretli yıllık izni olması halinde bir günlük ücretli yıllık izin verilebileceği,

►► Çalışanın ücretli yıllık izninin olmaması durumunda önümüzdeki yıl hak edeceği yıllık izninden mahsup edilmek şartıyla avans yıllık izin verilebileceği değerlendirilmektedir.

♦♦♦ Ücretli yıllık izin, avans yıllık izin ya da ücretsiz izin seçeneklerinin kullanılmayıp sokağa çıkma yasağına istinaden çalışana (Kamudaki idari izin benzeri) ücretli izin verilip verilmemesi çalışma mevzuatı açısından zorunluluk olmayıp tamamen İşletmenin/İşverenin takdirindedir.