Hafta Tatilinin Toplu Olarak Kullandırılması

Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin İçtihat Farklılıklarının Görüşülmesi başlıklı 2020 Eylül ayı raporunda; bazı uygulamaların birleştirilmesine karar verildiği belirtilmektedir. Bu uygulamalardan biri olan hafta tatilinin toplu kullandırılması başlıklı 5 inci maddesinde;

Uygulamada genellikle işçinin yerleşim yerinin uzağında bir işyerinde çalışması halinde hafta tatilinin ay içinde toplu olarak kullandırıldığı bilinmektedir. Bu tür bir uygulama için işçinin rızası alınmış olsa bile hafta tatilinin usulüne uygun kullandırıldığından söz edilemez. Başka bir anlatımla hafta tatilinin toplu olarak kullandırılması haftalık dinlenme hakkının özüne aykırı olup, işçinin rızası sonucu değiştirmez.

Hafta tatilinin ay içinde toplu olarak kullandırılması halinde sadece bir hafta tatilinin usulüne uygun kullandırıldığı kabul edilebilir. Örneğin, yerleşim yeri uzağında olan bir şantiyede çalışan işçiye hafta tatili ayda dört gün toplu olarak kullandırıldığında ilk izin günü, çalışılan son haftanın dinlenme hakkı yerine geçecek, diğer üç gün hafta tatili kullanma anlamında değerlendirilmeyecektir. Usulüne uygun kullandırılmadığı kabul edilen hafta tatillerinde yapılan çalışma karşılığı ücretin %50 zamlı olarak hesaplanması gerekir. Bununla birlikte, işyerinin konumu ve işçinin isteğiyle gerçekleşen böyle bir uygulamada, hafta tatili olarak değerlendirilmeyen süreler için ödenen ücretin mahsup edilmesi hakkaniyete uygun düşer. Şeklinde uygulamasına karar verilmiştir.

Yargıtay uygulamasında da görüleceği üzere işçinin iş sözleşmesinde hafta tatilinde çalışmayı kabul etmesi ve bu fazla çalışmanın ücretine dahil olduğuna dair rızası alınmış olsa dahi bu durumun haftalık dinlenme hakkının özüne aykırı olup, bu durumda hafta tatillerinde yapılan çalışmanın karşılığı olarak ücretin %50 zamlı olarak ödenmesi gerekmektedir.

Bunun yanı sıra, işçinin hafta tatilinde çalıştırılması halinde “Çalışma sürelerine ve buna dair yönetmelik hükümlerine uymamaktan” dolayı 2.809,00 TL idari para cezası (2020 yılı için geçerli olan tutar) ile karşı karşıya kalınabilir, işçi sırf hafta tatilinin kullandırılmamasını gerekçe göstererek iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir ve kıdem tazminatına hak kazanabilir.

Ayrıca, işçilerin 7 günlük çalışma süresi içinde, aralıksız 24 saat dinlendirilmesi iş sağlığı ve güvenliği yönü ile kişinin ruh ve beden bütünlüğünün korunması amaçlanmıştır. Hafta tatili yapmadan işe başlayan işçinin dinlendirilmemiş olarak işe başlatılması, muhtemel bir iş kazası geçirmesi ve iş kazası nedeninin işçinin dinlenememesinden kaynaklı olduğunun tespit edilmesi durumunda işveren asli kusurlu sayılabilir.