Hangi Eğitimler Fazla Çalışma Olarak Kabul Edilir?

İşverenler tarafından çalışanlarına yönelik;

İşe yeni alınan çalışanın işyerine uyum sağlaması ve işi öğrenmesi için düzenlenen oryantasyon eğitimleri,
İş sağlığı ve güvenliği eğitimleri gibi, yasal olarak düzenlenmesi zorunlu olan eğitimler,
İşyerinin veriminin ve performansının artması için işçilere verilen ve daha çok işyerinin faydasına olan eğitimler,
Yine işyerinin verimiyle ilgili olsa da, daha çok işçiye fayda sağlayan ve ona ileride de yararlanabileceği uzmanlık alanları sağlayan eğitimler olmak üzere,

4 farklı konuda eğitimler verilebilmektedir.

Verilen bu eğitimlerin mesai saatleri dışında verilmesi durumunda burada geçen sürelerin fazla çalışma olarak değerlendirilip değerlendirilmeyeceği noktasında tereddütler yaşanmaktadır. Bu noktada dikkat edilecek husus bu eğitimlerin fazla çalışma olarak değerlendirilebilmesi için eğitimin yasal zorunluluğa bağlı olarak mı verildiği ya da işyerinin faydasına olup olmadığına bakılması gerekmektedir.

Konu ile ilgili 4857 sayılı İş Kanununda açık bir hüküm bulunmamakla birlikte, Yargıtay kararları incelendiğinde;

“Davacı kursta geçen sürelerin fazla çalışma olarak kabul edilmesini ve bu süreye ait ücretlerin fazla çalışma ücreti olarak hesaplanıp ödenmesini talep etmiş, mahkemece davacının bu isteği hüküm altına alınmıştır. Kursta geçen sürede üretime yönelik bir çalışma yapılmamış, kursta alınan bilgilerden davacının mesleki yeteneği gelişmiş ve işçi lehine sonuçlar elde edilmiştir. Bu nedenlerle kursta geçen sürelerin fazla çalışma olarak değerlendirilip işçi lehine fazla mesai ücreti olarak hükmedilmemelidir.” (9 Hukuk, 2007/1129 E.)

“Davacının eğitim amaçlı olarak katıldığı kongrelere yönelik de bu süreye karşılık olmak üzere haftada 7 saat fazla çalışma ücreti hesaplanmıştır. Davacı işçi belirtilen süre içinde fiilen çalışmamış ve işverene belirtilen anlamda bir fayda sağlamamıştır. Bu nedenle davacının bilgi ve performansını arttırma amacıyla yapılan bu tür toplantılarda geçen sürenin, fazla çalışma olarak değerlendirilmesi de isabetsizdir” (9 Hukuk, 2017/14949 E.) şeklinde kararlar verildiği görülmektedir. Buna göre Yargıtay, görüleceği üzere işçinin katıldığı her türlü eğitimi fazla çalışma olarak değerlendirmemektedir. Eğitimde geçen sürelerin fazla mesaiye dahil olabilmesi için, alınan bu eğitimin işçiden çok işverene fayda sağlaması ve normal mesai saatinin dışında verilmiş olması gerekmektedir. İşçinin performansını ve bilgisini artırıcı eğitimler ise çalışma süresinden sayılmamaktadır.

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunun 17 inci maddesinin “Çalışanların Eğitimi” başlıklı 7 inci fıkrasında ise, “Bu madde kapsamında verilecek eğitimin maliyeti çalışanlara yansıtılamaz. Eğitimlerde geçen süre çalışma süresinden sayılır. Eğitim sürelerinin haftalık çalışma süresinin üzerinde olması hâlinde, bu süreler fazla sürelerle çalışma veya fazla çalışma olarak değerlendirilir” hümkü mevcuttur. Buna göre, iş sağlığı ve güvenliği eğitimleri gibi, yasal olarak düzenlenmesi zorunlu olan eğitimlerin haftalık çalışma süresinin dışında verilecek olması durumunda eğitimde geçen süreler fazla çalışma olarak değerlendirilmesi gerekmektedir.

Yukarıdaki açıklamalar ışığında,

İşçiden çok işverene fayda sağlayan ya da zorunluluk kapsamında verilen eğitimler çalışma süresinden sayılır.

İşverene faydası olsa bile, asıl faydayı işçiye sağlayan ve işçinin bilgisini, uzmanlığını ya da performansını artırıcı eğitimler çalışma süresinden sayılmaz.