Yaş Şartı Hariç Emeklilik Sebebiyle Kıdem Tazminatı Alarak İşten Ayrılan Çalışanlar Bu Hakkı Kaç Kez Kullanabilir?

Normal şartlar altında kendi isteğiyle işten ayrılan bir işçi, haklı bir gerekçesi yoksa kıdem tazminatı alamazken mülga 1475 sayılı İş Kanunun halen yürürlükte bulunan 14 üncü maddesinin 5 inci fıkrası uyarınca ; “506 Sayılı Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin (a) ve (b) alt bentlerinde öngörülen yaşlar dışında kalan diğer şartları veya aynı Kanunun Geçici 81 inci maddesine göre yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlayarak kendi istekleri ile işten ayrılmaları nedeniyle  feshedilmesi veya kadının evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde kendi arzusu ile sona erdirmesi veya işçinin ölümü sebebiyle son bulması hallerinde işçinin işe başladığı tarihten itibaren hizmet akdinin devamı süresince her geçen tam yıl için işverence işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir. Bir yıldan artan süreler için de aynı oran üzerinden ödeme yapılır. Son iş yerinde en az 1 yıllık kıdeminin bulunması ve bu durumu SGK’dan alacağı yazı ile belgelemesi durumunda kıdem tazminatı hakkı mevcuttur.

Buna göre;

  • İlk sigortalılığı 08/09/1999 tarihinden önce başlamış kişiler için 3600 prim günü ve 15 yıl,
  • İlk sigortalılığı 08/09/1999 tarihi ile 30.04.2008 tarihleri arasında olan kişiler için sigorta yılı dikkate alınmaksızın 7000 prim günü ya da 4500 prim günü ve 25 yıl,
  • 30 Nisan 2008 sonrası çalışmaya başlayanlarda ise 25 yıllık sigortalılık süresi aranmamakta,
  • İlk sigortalılığı 30.04.2008 –  31.12.2008 tarihleri arasında olan çalışanlar için 4600 prim günü olması,
  • İlk sigortalılığı 2009 yılında olanlar için 4700 prim günü olması,
  • İlk sigortalılığı 2010 yılında olanlar için 4800 prim günü olması,
  • İlk sigortalılığı 2011 yılında olanlar için 4900 prim günü olması,
  • İlk sigortalılığı 2012 yılında olanlar için 5000 prim günü olması,
  • İlk sigortalılığı 2013 yılında olanlar için 5100 prim günü olması,
  • İlk sigortalılığı 2014 yılında olanlar için 5200 prim günü olması,
  • İlk sigortalılığı 2015 yılında olanlar için 5300 prim günü olması,
  • İlk sigortalılığı 01.01.2016 tarihinden sonra olan çalışanlar için 5400 prim günü olması,

halinde işten ayrılarak kıdem tazminatı alınabilmektedir.

Bu noktada emeklilik için yaş dışındaki şartları sağladıktan sonra işten ayrılıp kıdem tazminatını alan kişinin tekrar çalışmaya başlamasında hukuki bir engel bulunmamaktadır.

Tekrar çalışmaya başlayan ve yeni işyerinde 1 yıl çalıştıktan sonra yaş dışındaki diğer şartları sağlamış olması sebebiyle işten ayrılması durumunda ikinci kez kıdem tazminatını talep edebilir mi?  

Konu ile ilgili Yargıtay daireleri arasında iş ve sosyal güvenlik hukuku bakımından aynı konuda farklı kararların bulunması ve 22. Hukuk Dairesi’nin kapatılıp burada görev yapan üyelerin 9. Hukuk Dairesi’nde görevlendirilmesi üzerine her iki daire arasındaki görüş farklılıklarında uygulama birliğine gidilmesine karar verilmiştir. Buna göre;

  • Yaş şartı hariç emeklilik sebebiyle işten ayrılmalarda işçinin daha sonra başka bir işverene ait işyerinde çalışmaya başlaması, ayrılmadan önce diğer işyeri ile görüşme ve hatta sözleşme yapması hakkın kötüye kullanımı olarak değerlendirilemeyeceği,
  • İşçinin yeniden çalışması halinde yaş dahil emeklilik sebebiyle ayrılması halinde bir yıl çalışma şartı mevcutsa, son işverenin de kıdem tazminatı ödemesi gerektiği belirtilmiştir.

İlgili ilke kararı incelendiğinde “Yaş hariç emeklilik şartlarını yerine getiren işçi bu yolla kıdem tazminatı alma hakkını sadece bir kez kullanabilir.” denilmiş olup ayrıcaişçi yaşı gelip emekliliği hak etmişse ikinci defa da olsa son çalıştığı işyerinde de şartları varsa kıdem tazminatı alabileceği belirtilmiştir.

Burada dikkat edilmesi gereken husus, yaş şartı hariç emeklilik şartlarını yerine getiren işçinin işyerinde 1 yıllık çalışma şartını da yerine getirmişse ikinci defa SGK’dan yazı almak sureti ile son çalıştığı işyerinde de kıdem tazminatı alabilmektedir. Kişinin kıdem tazminatını birden fazla kullanmasının önüne geçmek için yaş şartı hariç emeklilik şartlarını yerine getiren işçinin bu durumu belgelemesi adına SGK’dan alacağı yazının yanında “SGK Hizmet Dökümü” istenilebilir. Böylece, hizmet dökümünde önceki işyerlerinde “14 emeklilik için yaş dışında diğer şartların tamamlanması” kodunun kullanıldığının tespiti halinde yukarıda belirtilen Yargıtay kararı uyarınca kıdem tazminatı ödenmeyebilir. Yine bu noktada dikkat edilmesi gereken hususlardan biri de Kişisel Verilerin Korunması Kanunu uyarınca kişisel veri envanterinde yeni bir veri işlenecek olması sebebi ile hem bu yeni verinin envantere işlenmiş olması hem de aydınlatma metinlerinin bu doğrultuda oluşturulması gerekecektir.